Śmierć krewnych czy przyjaciół to doświadczenie, przed którym nie można uciec. Opłakiwać zmarłych można na różne sposoby i żaden z nich nie jest ani lepszy, ani gorszy od innych. Gdy opadną emocje związane z organizacją pogrzebu, większość osób musi odpowiedzieć sobie na pytanie, jak poradzić sobie ze stratą bliskiego w codziennym życiu. Rozumienie etapów i rodzajów żałoby nie chroni przed bólem, ale pomaga zaakceptować własną reakcję na zaistniałą sytuację.
Spis treści
Smutek jest naturalną reakcją na stratę. To emocjonalne cierpienie bywa tak przytłaczające, że ciężko sobie z nim poradzić. Łączy się także z doświadczaniem trudnych i nieoczekiwanych emocji, od szoku lub złości po niedowierzanie, poczucie winy i głęboki smutek. Często żałoba wpływa negatywnie na stan fizyczny i organizację codziennego funkcjonowania, utrudniając sen, jedzenie oraz logiczne myślenie. Warto wiedzieć, że proces ten jest zupełnie naturalny i w jak najszerszym zakresie korzystać ze wsparcia otoczenia.
Opłakiwanie strat jest nieuniknioną częścią życia. Istnieją jednak sposoby, aby poradzić sobie z bólem i podjąć się organizacji życia na nowo. Pamięć o zmarłym stopniowo przestaje boleć i jest kultywowana za pomocą różnych zwyczajów jak wizyta na cmentarzu w rocznicę śmierci czy pogrzebu. W tej wymagającej sytuacji ważna jest dbałość o siebie, polegająca na:
Specjaliści rozróżniają kilka etapów żałoby, z którymi prawie wszyscy muszą sobie poradzić, choć czas ich trwania, wzajemne przenikanie się i kolejność mogą się nieco różnić. Pierwszą reakcją są szok i niedowierzanie, czasem zaprzeczenie. Potem pojawia się gniew, wymierzony w siebie, otoczenie, Boga czy los, a nawet – w zmarłego. Etap targowania polega na zastanawianiu się, czy tragedii można było uniknąć. Następnie przychodzi etap depresji, a z nim izolacja, niepokój i lęk. Następnie pojawia się akceptacja, która zapowiada zupełną reorganizację życia i rozpoczęcie go na nowo.
Po stracie bliskiego wydaje się, że życie nigdy nie będzie takie samo. Żałoba zależy od wielu czynników – osobowości i stylu radzenia sobie, doświadczenia życiowego oraz wiary. Uzdrowienie następuje stopniowo, nie można go wymusić ani przyspieszyć. Nie istnieje „normalny” harmonogram żalu po bliskim. Niektórzy ludzie zaczynają czuć się lekką ulgę już po pogrzebie, będącym symbolicznym zamknięciem pewnego etapu. Inni potrzebują lat. Ważne jest, aby akceptować własne uczucia i emocje oraz pozwolić im swobodnie płynąć.
Depresja rozumiana jako lęk i izolacja od otoczenia pojawia się naturalnie w trakcie żałoby. Pewna część osób nie jest jednak w stanie poradzić sobie ze śmiercią bliskiego, a wyżej wymienione objawy przechodzą w kliniczną postać choroby. Apatia, abnegacja, zaburzenia snu i apetytu oraz potrzeba izolacji są normalną reakcją na stratę. Jednak jeśli stan taki nie zmienia się, mimo że od pogrzebu minęły już miesiące, towarzyszą mu skrajne objawy jak: myśli samobójcze, poważna utrata wagi, niemożność wykonywania codziennych czynności, konieczna jest organizacja specjalistycznej opieki psychologicznej czy psychiatrycznej.
Specjaliści w zakresie zdrowia psychicznego mają odpowiednią wiedzę i kompetencje, aby pomóc ludziom lepiej radzić sobie ze stratą bliskiego, poczuciem winy lub lękiem. Psycholog pomoże opracować strategię pozwalającą uporać się negatywnymi uczuciami. W przypadku klinicznej depresji często koniecznością staje się wdrożenie leczenia farmakologicznego, które przepisuje wyłącznie lekarz-psychiatra. Warto pamiętać, że nie ma w nim nic wstydliwego, a taka sytuacja może dotknąć każdego.
Przeżywanie żałoby to niezwykle ciężkie doświadczenie, z którym ciężko sobie poradzić. Konfrontacja z własnymi emocjami wymaga czasu i bezpiecznej przestrzeni. Organizacja pogrzebu, formalności, oprawa ceremonii – w tych sprawach warto zdać się na profesjonalną pomoc. W razie potrzeby nasi doświadczeni pracownicy pozostają w każdej chwili do Państwa dyspozycji.
